Dziś zjedzmy dla odmiany kaszę
© Fantazje Smaku 2013
Z czego pozyskujemy kaszę?
Kasze to jeden z najstarszych produktów żywieniowych, niestety współcześnie w naszej polskiej kuchni wyparte przez ziemniaki stały się składnikiem niemal egzotycznym. Pozyskiwane są z ziaren różnych odmian zbóż. W Polsce najbardziej popularne są: pszenica, jęczmień, owies, żyto i pszenżyto. Poza tym w naszej kuchni często pojawia się kukurydza i ryż. Rzadziej goszczą na na stołach gryka, proso, orkisz, pszenica durum, pszenica samopsza, pszenica płaskurka, amarantus, sorgo, czy włośnica ber. Tą ostatnią wykorzystuje się przede wszystkim do produkcji pokarmu dla papug, kanarków lub jako dodatek do pożywienia domowych gryzoni.
Podział kasz
Kasze dzieli się w zależności od kształtu i wielkości co wynika ze stopnia obróbki ziaren, z których pochodzą. Te, które są najmniej zmielone i mniej więcej zachowują kształt ziarna, to m.in. kasza jaglana, gryczana cała, kasza jęczmienna pęczak. Inne, których ziarno przełamywane jest podczas obróbki to tzw. kasze śrutowane jak np. kasza jęczmienna łamana i kasza gryczana łamana. Do pozostałych tzw. kasz drobnych należą te pozbawione zupełnie łuski ziaren, jak kasza jęczmienna perłowa, grysik lub manna. Są też kasze, które pozyskuje się ze zgniatania ziaren np. płatki owsiane, czy orkiszowe.
Właściwości odżywcze kasz
Kasze mają wiele cennych właściwości odżywczych. Są bogate w witaminy z grupy B oraz witaminę E, zawierają wiele składników mineralnych m.in. takich jak magnez, żelazo, wapń, cynk, potas, miedź, mangan czy też krzem. Dzięki tym elementom pozytywnie wpływają na stan skóry, włosów i paznokci, podnoszą odporność organizmu, wspomagają układ krążeniowo-naczyniowy, pomagają obniżyć cholesterol i poziom glukozy we krwi, a nawet działają antynowotworowo. Wartość kaloryczna kasz jest dość wysoka. 100 g kaszy nieugotowanej w zależności od rodzaju dostarcza około 320-350 kcal, 7-13 g białka, 1-3 g tłuszczu, 70-77 g węglowodanów (z czego większość to skrobia, a tylko około 2-6 g to błonnik). Jednakże porcja kaszy to ok. 50-60 g, tak więc podczas posiłku dostarczamy jedynie około 180-210 kcal. Dla porównania porcja ziemniaków (2 średniej wielkości) dostarcza 140 kcal, nie są one jednak tak wartościowe odżywczo jak kasza.
Przechowywanie kasz
Kasze powinno przechowywać w suchym miejscu, w temperaturze pokojowej nie dłużej niż: 7 miesięcy (kasza jęczmienna), 5-7 miesięcy (gryczana), 3-4 miesiące (jaglana). Natomiast płatki owsiane powinno przechowywać się nie dłużej niż 3 miesiące. Wynika to głównie z tego, że zawierają one w swoim składzie około 1-3% tłuszczu, który z czasem jełczeje.
Jak gotować kaszę?
Kasze gruboziarniste najpierw płuczemy na sicie, a następnie zalewamy wrzątkiem i gotujemy około 5 minut. Po tym czasie przykryty garnek zawijamy w kocyk i wkładamy pod kołdrę lub wstawiamy do dogotowywacza, w którym kasza zachowuje ciepło nawet do 8 godzin. Jest to wygodne jeśli idziemy do pracy, a po powrocie mamy praktycznie gotowy, ciepły obiad.
Pamiętajmy również, że jeśli chcemy ugotować kasze grube na sypko, jednocześnie zachowując ich cenne składniki (tj. minerały i witaminy, głównie rozpuszczalne w wodzie z grupy B), należy użyć odpowiedniej ilości wody:
W przypadku kasz drobnych na filiżankę kaszy manny lub kukurydzianej bierzemy 4 filiżanki wody lub mleka.
W przypadku kaszy kuskus lub bulgur wystarczy zalać wrzątkiem i potrzymać chwilę pod przykryciem, by była gotowa.
Jakie kasze dostępne są na rynku?
- kasza manna - z pszenicy, często znajduje zastosowanie przy karmieniu dzieci,
- kasza kukurydziana - z kukurydzy, dodawana do zup lub gulaszów, w kuchni włoskiej używana do przyrządzenia polenty, a w Rumunii mamałygi,
- kasza jaglana - z łuskanych ziaren prosa, chętnie podawana na słodko, ale nie tylko,
- kasza jęczmienna pęczak - z całych ziaren jęczmienia, o bogatych właściwościach odżywczych,
- kasza jęczmienna perłowa i łamana - pozyskiwana z pocięcia ziaren jęczmienia na duże cząstki, które poddaje się obtoczeniu i wypolerowaniu, bardzo popularna, stosowana m.in. do krupniku,
- kasza gryczana - z ziaren gryki, bardzo popularna w Polsce podawana z gulaszem wołowym i kiszonym ogórkiem smakuje doskonale,
- płatki owsiane, żytnie, jaglane, orkiszowe - pozyskiwane ze zgniatanych ziaren różnych zbóż, podawane z mlekiem na gorąco, z dodatkiem owoców świeżych lub suszonych, z orzechami, migdałami stanowią bardzo pożywne i wartościowe śniadanie,
- amarantus - pozyskiwany ze zboża, które od niedawna uprawiane jest w Polsce w niektórych ekologicznych gospodarstwach, posiada bardzo cenne właściwości, ze względu na brak glutenu z powodzeniem może być wykorzystywany w jadłospisie osób z nietolerancjami pokarmowymi; wspomaga odchudzanie; jest bogaty w żelazo przez co chętnie spożywany przez osoby cierpiące na niedobory tego pierwiastka, czy też osoby aktywnie uprawiające sport i kobiety ciężarne; zawiera również tokotrienole, które w połączeniu z białkami obniżają poziom cholesterolu; w kuchni stosowany jako dodatek do jogurtu, musli, potraw mlecznych, lub też jako zamiennik mąki,
- kuskus - produkowany z rozdrobnionych ziaren pszenicy, z dodatkiem wody, mąki pszennej i innych dodatków, łączy w sobie cechy makaronu i kaszy,
- bulgur - wyglądem bardzo przypomina kuskus sporządzony z gotowanych i następnie wysuszonych ziaren pszenicy durum, stosowany jako zagęstnik do zup lub jako dodatek do sałatek,
- quinoa - ziarno z komosy ryżowej uprawianej w Ameryce Południowej, znane również jako ryż peruwiański, jest niezwykle wartościowe pod względem odżywczym, szczególnie polecane wegetarianom i weganom, zawiera bowiem duże bogactwo soli mineralnych (manganu, magnezu, wapnia, żelaza, miedzi i fosforu) i witamin (głównie E) oraz stanowi źródło pełnowartościowego białka, co jest niezwykłe w pokarmach pochodzenia roślinnego. Nie zawiera również glutenu, jak również ma niski indeks glikemiczny.
data wpisu: 17.09.2013r.
A tak wyglądało wczorajsze śniadanko mojego męża. Prawda, że smakowite.
Kasze to jeden z najstarszych produktów żywieniowych, niestety współcześnie w naszej polskiej kuchni wyparte przez ziemniaki stały się składnikiem niemal egzotycznym. Pozyskiwane są z ziaren różnych odmian zbóż. W Polsce najbardziej popularne są: pszenica, jęczmień, owies, żyto i pszenżyto. Poza tym w naszej kuchni często pojawia się kukurydza i ryż. Rzadziej goszczą na na stołach gryka, proso, orkisz, pszenica durum, pszenica samopsza, pszenica płaskurka, amarantus, sorgo, czy włośnica ber. Tą ostatnią wykorzystuje się przede wszystkim do produkcji pokarmu dla papug, kanarków lub jako dodatek do pożywienia domowych gryzoni.
Podział kasz
Kasze dzieli się w zależności od kształtu i wielkości co wynika ze stopnia obróbki ziaren, z których pochodzą. Te, które są najmniej zmielone i mniej więcej zachowują kształt ziarna, to m.in. kasza jaglana, gryczana cała, kasza jęczmienna pęczak. Inne, których ziarno przełamywane jest podczas obróbki to tzw. kasze śrutowane jak np. kasza jęczmienna łamana i kasza gryczana łamana. Do pozostałych tzw. kasz drobnych należą te pozbawione zupełnie łuski ziaren, jak kasza jęczmienna perłowa, grysik lub manna. Są też kasze, które pozyskuje się ze zgniatania ziaren np. płatki owsiane, czy orkiszowe.
Właściwości odżywcze kasz
Kasze mają wiele cennych właściwości odżywczych. Są bogate w witaminy z grupy B oraz witaminę E, zawierają wiele składników mineralnych m.in. takich jak magnez, żelazo, wapń, cynk, potas, miedź, mangan czy też krzem. Dzięki tym elementom pozytywnie wpływają na stan skóry, włosów i paznokci, podnoszą odporność organizmu, wspomagają układ krążeniowo-naczyniowy, pomagają obniżyć cholesterol i poziom glukozy we krwi, a nawet działają antynowotworowo. Wartość kaloryczna kasz jest dość wysoka. 100 g kaszy nieugotowanej w zależności od rodzaju dostarcza około 320-350 kcal, 7-13 g białka, 1-3 g tłuszczu, 70-77 g węglowodanów (z czego większość to skrobia, a tylko około 2-6 g to błonnik). Jednakże porcja kaszy to ok. 50-60 g, tak więc podczas posiłku dostarczamy jedynie około 180-210 kcal. Dla porównania porcja ziemniaków (2 średniej wielkości) dostarcza 140 kcal, nie są one jednak tak wartościowe odżywczo jak kasza.
Przechowywanie kasz
Kasze powinno przechowywać w suchym miejscu, w temperaturze pokojowej nie dłużej niż: 7 miesięcy (kasza jęczmienna), 5-7 miesięcy (gryczana), 3-4 miesiące (jaglana). Natomiast płatki owsiane powinno przechowywać się nie dłużej niż 3 miesiące. Wynika to głównie z tego, że zawierają one w swoim składzie około 1-3% tłuszczu, który z czasem jełczeje.
Jak gotować kaszę?
Kasze gruboziarniste najpierw płuczemy na sicie, a następnie zalewamy wrzątkiem i gotujemy około 5 minut. Po tym czasie przykryty garnek zawijamy w kocyk i wkładamy pod kołdrę lub wstawiamy do dogotowywacza, w którym kasza zachowuje ciepło nawet do 8 godzin. Jest to wygodne jeśli idziemy do pracy, a po powrocie mamy praktycznie gotowy, ciepły obiad.
Pamiętajmy również, że jeśli chcemy ugotować kasze grube na sypko, jednocześnie zachowując ich cenne składniki (tj. minerały i witaminy, głównie rozpuszczalne w wodzie z grupy B), należy użyć odpowiedniej ilości wody:
- na filiżankę kaszy gryczanej bierzemy 2 filiżanki wody,
- na filiżankę kaszy jęczmiennej pęczak bierzemy 3 filiżanki wody,
- na filiżankę kaszy jęczmiennej perłowej i kaszy jaglanej bierzemy 2,5 filiżanki wody.
W przypadku kasz drobnych na filiżankę kaszy manny lub kukurydzianej bierzemy 4 filiżanki wody lub mleka.
W przypadku kaszy kuskus lub bulgur wystarczy zalać wrzątkiem i potrzymać chwilę pod przykryciem, by była gotowa.
Jakie kasze dostępne są na rynku?
- kasza manna - z pszenicy, często znajduje zastosowanie przy karmieniu dzieci,
- kasza kukurydziana - z kukurydzy, dodawana do zup lub gulaszów, w kuchni włoskiej używana do przyrządzenia polenty, a w Rumunii mamałygi,
- kasza jaglana - z łuskanych ziaren prosa, chętnie podawana na słodko, ale nie tylko,
- kasza jęczmienna pęczak - z całych ziaren jęczmienia, o bogatych właściwościach odżywczych,
- kasza jęczmienna perłowa i łamana - pozyskiwana z pocięcia ziaren jęczmienia na duże cząstki, które poddaje się obtoczeniu i wypolerowaniu, bardzo popularna, stosowana m.in. do krupniku,
- kasza gryczana - z ziaren gryki, bardzo popularna w Polsce podawana z gulaszem wołowym i kiszonym ogórkiem smakuje doskonale,
- płatki owsiane, żytnie, jaglane, orkiszowe - pozyskiwane ze zgniatanych ziaren różnych zbóż, podawane z mlekiem na gorąco, z dodatkiem owoców świeżych lub suszonych, z orzechami, migdałami stanowią bardzo pożywne i wartościowe śniadanie,
- amarantus - pozyskiwany ze zboża, które od niedawna uprawiane jest w Polsce w niektórych ekologicznych gospodarstwach, posiada bardzo cenne właściwości, ze względu na brak glutenu z powodzeniem może być wykorzystywany w jadłospisie osób z nietolerancjami pokarmowymi; wspomaga odchudzanie; jest bogaty w żelazo przez co chętnie spożywany przez osoby cierpiące na niedobory tego pierwiastka, czy też osoby aktywnie uprawiające sport i kobiety ciężarne; zawiera również tokotrienole, które w połączeniu z białkami obniżają poziom cholesterolu; w kuchni stosowany jako dodatek do jogurtu, musli, potraw mlecznych, lub też jako zamiennik mąki,
- kuskus - produkowany z rozdrobnionych ziaren pszenicy, z dodatkiem wody, mąki pszennej i innych dodatków, łączy w sobie cechy makaronu i kaszy,
- bulgur - wyglądem bardzo przypomina kuskus sporządzony z gotowanych i następnie wysuszonych ziaren pszenicy durum, stosowany jako zagęstnik do zup lub jako dodatek do sałatek,
- quinoa - ziarno z komosy ryżowej uprawianej w Ameryce Południowej, znane również jako ryż peruwiański, jest niezwykle wartościowe pod względem odżywczym, szczególnie polecane wegetarianom i weganom, zawiera bowiem duże bogactwo soli mineralnych (manganu, magnezu, wapnia, żelaza, miedzi i fosforu) i witamin (głównie E) oraz stanowi źródło pełnowartościowego białka, co jest niezwykłe w pokarmach pochodzenia roślinnego. Nie zawiera również glutenu, jak również ma niski indeks glikemiczny.
data wpisu: 17.09.2013r.
A tak wyglądało wczorajsze śniadanko mojego męża. Prawda, że smakowite.